Το άρθρο αυτό παρουσιάζει τα αποτελέσματα μιας ευρείας κλίμακας έρευνας που πραγματοποιήθηκε με στόχο τη σκιαγράφηση του εκπαιδευτικού πλαισίου στο οποίο εφαρμόστηκε το πρόγραμμα σπουδών του ΠΕΑΠ, η οποία διενεργήθηκε σε δυο διαφορετικές φάσεις: στην αρχή και στο τέλος του πρώτου χρόνου εφαρμογής του ΠΕΑΠ το 2010-11. Οι Διευθυντές των σχολείων ΠΕΑΠ και οι εκπαιδευτικοί αγγλικής γλώσσας που εφάρμοσαν το πρόγραμμα σπουδών του ΠΕΑΠ απάντησαν σε ειδικά ερωτηματολόγια, δίνοντας ποσοτικά στοιχεία τα οποία αναλύθηκαν από την Ομάδα Έργου του Προγράμματος, ενώ έγινε αντιπαραβολή κάποιων στοιχείων από αυτά με τα σχετικά ποσοτικά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ). Τα ποσοτικά στοιχεία συσχετίστηκαν με τα ποιοτικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τις απαντήσεις των συμμετεχόντων στις ανοικτού τύπου ερωτήσεις της έρευνας. Τα αποτελέσματα προσέφεραν μια σαφή εικόνα σχετικά με τους μαθητές στις τάξεις ΠΕΑΠ, τους εκπαιδευτικούς και τον σχολικό εξοπλισμό.

Το άρθρο αυτό παρουσιάζει τα αποτελέσματα μελέτης που πραγματοποιήθηκε στην αρχή και στο τέλος του πρώτου χρόνου εφαρμογής του ΠΕΑΠ στα σχολεία και η οποία βασίστηκε σε δυο διαφορετικά ερευνητικά εργαλεία που σχεδιάστηκαν ειδικά για το ΠΕΑΠ. Η μελέτη στόχο είχε τη σκιαγράφηση του προφίλ των εκπαιδευτικών αγγλικής που εφάρμοσαν το Πρόγραμμα καθώς και την καταγραφή της στάσης τους απέναντι στο ΠΕΑΠ και των απόψεών τους για το πρόγραμμα σπουδών και το εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε. Τα ποσοτικά στοιχεία αναλύθηκαν με περιγραφικές και συγκριτικές μεθόδους ανάλυσης και στη συνέχεια συσχετίστηκαν με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τις απαντήσεις των εκπαιδευτικών στις ανοικτού τύπου ερωτήσεις. Η ερμηνεία των αποτελεσμάτων της μελέτης χρησιμοποιήθηκε για την περαιτέρω ανάπτυξη των Προγράμματος και του εκπαιδευτικού υλικού. Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται, επίσης, πώς τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης αξιοποιήθηκαν από την Ομάδα Έργου του ΠΕΑΠ.

Το άρθρο αυτό παρουσιάζει τις στάσεις και τις απόψεις των εμπλεκομένων στο ΠΕΑΠ (εκπαιδευτικών και άλλων ενδιαφερομένων) απέναντι στο ίδιο το Πρόγραμμα, όπως αυτές αποτυπώθηκαν από 28 Σχολικούς Συμβούλους της αγγλικής γλώσσας, οι οποίοι ως συνεργάτες του Έργου είχαν οργανώσει 62 ενημερωτικές συναντήσεις με τους εμπλεκόμενους στο ΠΕΑΠ σε διάφορα μέρη της χώρας. Τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από τις 28 εκθέσεις των Σχολικών Συμβούλων ταξινομήθηκαν, αναλύθηκαν και ερμηνεύτηκαν από την Ομάδα Έργου του ΠΕΑΠ. Τα δεδομένα αφορούν τις απόψεις των εκπαιδευτικών αγγλικής αναφορικά με την οργάνωση και την εφαρμογή του Προγράμματος, τη δομή και τη λειτουργικότητα της εκπαιδευτικής πύλης του ΠΕΑΠ, τις καινοτομίες του προγράμματος σπουδών και τον εξοπλισμό των σχολείων που εφάρμοσαν το Πρόγραμμα. Αποτύπωσαν, επίσης, τις απόψεις των μαθητών για τις τάξεις ΠΕΑΠ στις οποίες συμμετείχαν και τις απόψεις των γονέων τους σχετικά με την εισαγωγή της αγγλικής γλώσσας από την Α’ δημοτικού.

Tο παρόν άρθρο συζητά τη στάση των εκπαιδευτικών προς το Πρόγραμμα Εκμάθησης της Αγγλικής σε Πρώιμη Παιδική Ηλικία (ΠΕΑΠ) και τους παράγοντες που λειτούργησαν καθοριστικά στη διαμόρφωση της στάσης τους, οι οποίοι αποτιμήθηκαν μέσω ερωτηματολογίου που κλήθηκαν να συμπληρώσουν οι εκπαιδευτικοί στο τέλος της πρώτης χρονιάς εφαρμογής του προγράμματος. Η μελέτη των δεδομένων καταδεικνύει ότι, παρόλο που πολλοί εκπαιδευτικοί είχαν θετική στάση απέναντι στο πρόγραμμα από την αρχή, ο αριθμός αυτών που απέκτησαν θετική γνώμη προς το πρόγραμμα αυξήθηκε σημαντικά προς το τέλος της πρώτης σχολικής χρονιάς. Οι εκπαιδευτικοί ανέφεραν ότι επηρεάστηκαν από τη θετική ανταπόκριση των μαθητών τους προς το πρόγραμμα συνολικά, και κυρίως προς το εκπαιδευτικό υλικό. Η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών απάντησε θετικά, όταν ρωτήθηκαν εάν θα επέλεγαν να διδάξουν ξανά τάξη ΠΕΑΠ και την επόμενη χρονιά εφαρμογής του προγράμματος. Το άρθρο, επίσης, συζητά τα πρακτικά ζητήματα που απασχόλησαν τους εκπαιδευτικούς σε σχέση με την εφαρμογή του προγράμματος, όπως η έλλειψη υποδομών στα σχολεία.

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει τα αποτελέσματα ενός τριετούς ερευνητικού έργου που διερευνά τη στάση των γονέων απέναντι στην πρώιμη εκμάθηση γλωσσών στο πλαίσιο του Προγράμματος Εκμάθησης της Αγγλικής σε Πρώιμη Παιδική Ηλικία (ΠΕΑΠ). Δεδομένης της γενικότερα διαπιστωμένης στη βιβλιογραφία σημασίας του γονεϊκού ρόλου στην εκπαίδευση των παιδιών, αλλά και της μεγάλης επιρροής που δέχονται τα παιδιά από το οικογενειακό περιβάλλον, η παρούσα μελέτη επιχειρεί να διερευνήσει το ρόλο των γονέων ως ενδιαφερόμενων μελών (stakeholders) σε περιπτώσεις εφαρμογής γλωσσικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Συγκεκριμένα, το άρθρο στόχο έχει: α) να συζητήσει τις στάσεις των γονέων προς το ΠΕΑΠ κατά τα δύο πρώτα χρόνια εφαρμογής του, β) να παρουσιάσει τις θετικές και αρνητικές πτυχές της εφαρμογής του προγράμματος από τη σκοπιά των γονέων και γ) να καταδείξει τους τρόπους με τους οποίους αξιοποιήθηκε η ανατροφοδότηση των γονέων για την αναμόρφωση και τον ανασχεδιασμό του προγράμματος. Αυτή η ευρείας κλίμακας έρευνα διεξήχθη μέσω ερωτηματολογίων που διανεμήθηκαν στους γονείς σε δύο χρονικές περιόδους (σχολικά έτη 2010-2011 και 2011-2012). Τα αποτελέσματα της έρευνας αναδεικνύουν τη θετική στάση των γονέων απέναντι στην πρώιμη εκμάθηση γλωσσών, γεγονός που επηρέασε θετικά την εφαρμογή του ΠΕΑΠ. Τα συμπεράσματα της έρευνας θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα σε εκπαιδευτικούς αγγλικής, επιμορφωτές, σχεδιαστές γλωσσικής πολιτικής καθώς και στους ίδιους τους γονείς των μικρών μαθητών.

Οι πληροφορίες για το πλαίσιο στο οποίο θα εφαρμοστεί ένα νέο πρόγραμμα σπουδών για μια ξένη γλώσσα καθώς και το συνακόλουθο εκπαιδευτικό υλικό είναι ιδιαίτερα σημαντικές για το σχεδιασμό ενός προγράμματος κατάλληλου για το παιδαγωγικό περιβάλλον, τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές για τους οποίους προορίζεται. Με στόχο τη συγκέντρωση αυτής της πληροφόρησης, στο πλαίσιο του ΠΕΑΠ αναπτύχθηκε ένα ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο που αναρτήθηκε στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του προγράμματος, ώστε να είναι εύκολη η εξαγωγή της παρεχόμενης πληροφορίας. Το ερωτηματολόγιο αυτό, το οποίο αποτέλεσε το μεθοδολογικό εργαλείο της έρευνας που διεξήχθη με τους εκπαιδευτικούς ΠΕΑΠ που κλήθηκαν να το συμπληρώσουν, σχεδιάστηκε βάσει συγκεκριμένης μεθόδου και στρατηγικής, κατόπιν συνεργασίας μιας μεγάλης ομάδας ερευνητών που δουλεύουν για το ΠΕΑΠ. Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ήταν η παραγωγή ενός αξιόπιστου εργαλείου για τη συλλογή δεδομένων απαραίτητων για τη μετέπειτα εξέλιξη του προγράμματος σπουδών και του εκπαιδευτικού υλικού. Το παρόν άρθρο παρουσιάζει βήμα προς βήμα τα στάδια ανάπτυξης του ερωτηματολογίου, αναδεικνύοντας τη διαδικασία σχεδιασμού του ως δείγμα καλής πρακτικής, χωρίς εκτενείς αναφορές σε ζητήματα περιεχομένου ή σε τεχνικές λεπτομέρειες.

H διαδικασία δημιουργίας του εκπαιδευτικού υλικού για το ΠΕΑΠ υπήρξε μία συνεχής, δυναμική και ανατροφοδοτούμενη προσπάθεια με στόχο να προάγει την εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας μέσα σε ένα ευέλικτο εκπαιδευτικό πλαίσιο. Μια ομάδα ακαδημαϊκών και εκπαιδευτικών αγγλικής γλώσσας με μεγάλο εύρος ειδικοτήτων ανέλαβαν την ανάπτυξη του προγράμματος σπουδών και του εκπαιδευτικού υλικού και συνεργάστηκαν με μεγάλο αριθμό συντονιστών, εκπαιδευτικών, επιμελητών, ειδικών στη γραφιστική, εικονογράφων, μουσικών και ειδικών στην τεχνολογία. Το άρθρο αυτό παρουσιάζει όλα τα στάδια της διαδικασίας ανάπτυξης του εκπαιδευτικού υλικού και υπογραμμίζει τις βασικές παιδαγωγικές αρχές που διέπουν τη γλωσσική διδασκαλία στην πρώιμη παιδική ηλικία. Καταδεικνύει, επίσης, την προσπάθεια της επιστημονικής ομάδας να μετουσιώσει τη θεωρία σε πράξη και περιγράφει τις διαδικασίες ανάπτυξης, αξιολόγησης και αναμόρφωσης του εκπαιδευτικού υλικού για την Α’ και τη Β’ Δημοτικού.

Το παρόν άρθρο συζητά τα αποτελέσματα μελέτης για τις απόψεις των εκπαιδευτικών του ΠΕΑΠ ως προς το εκπαιδευτικό υλικό διδασκαλίας και μάθησης που χρησιμοποιήθηκε κατά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του ΠΕΑΠ. Εκατόν εβδομήντα πέντε (175) εκπαιδευτικοί, που δίδαξαν Α’ και Β’ Τάξεις του Δημοτικού το σχολικό έτος 2010-11, λειτούργησαν ως αξιολογητές του υλικού και συμπλήρωσαν ειδικά σχεδιασμένα ερωτηματολόγια στα οποία εξέθεταν τις απόψεις τους για την καταλληλότητα και τη χρησιμότητα του εκπαιδευτικού υλικού. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την ποιοτική και την ποσοτική ανάλυση των κλειστού και ανοιχτού τύπου ερωτημάτων αξιοποιήθηκαν από την Ομάδα Έργου ΠΕΑΠ και αποτέλεσαν τη βάση για την αναμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού που χρησιμοποιήθηκε κατά το δεύτερο χρόνο εφαρμογής του προγράμματος σπουδών του ΠΕΑΠ.

Το παρόν άρθρο εστιάζει στο εκπαιδευτικό υλικό του Προγράμματος Εκμάθησης της Αγγλικής σε Πρώιμη Παιδική Ηλικία (ΠΕΑΠ), το οποίο αναπτύχθηκε αρχικά ενιαίο για την Α’ και Β’ τάξη του δημοτικού σχολείου. Ωστόσο, μετά την ολοκλήρωση του πρώτου χρόνου πιλοτικής εφαρμογής του, το αρχικό υλικό αναμορφώθηκε, εμπλουτίστηκε και διαχωρίστηκε για τις δυο τάξεις. Στο πλαίσιο αυτό το παρόν άρθρο στόχο έχει: α) να παρουσιάσει τη διαδικασία σχεδιασμού του αρχικού εκπαιδευτικού υλικού που χρησιμοποιήθηκε τον πρώτο χρόνο πιλοτικής εφαρμογής του προγράμματος, β) να αναλύσει τη διαδικασία αναθεώρησης, αναμόρφωσης και διαχωρισμού του υλικού κατά τη δεύτερη χρονιά της πιλοτικής εφαρμογής του προγράμματος και γ) να εξετάσει ενδεικτικά παραδείγματα αναμορφωμένων δραστηριοτήτων. Για τους σκοπούς του άρθρου ελήφθησαν υπόψη: α) οι απαντήσεις των εκπαιδευτικών που δίδαξαν στο πρόγραμμα σε ένα ερωτηματολόγιο που τους διανεμήθηκε, το οποίο στόχο είχε την αποτίμηση του εκπαιδευτικού υλικού του προγράμματος και β) οι αναφορές και τα σχόλια που διατυπώθηκαν από την επιστημονική ομάδα ανάπτυξης του υλικού αναφορικά με την πορεία ανασχεδιασμού του εκπαιδευτικού υλικού. Η προσεκτική μελέτη των παραπάνω παραμέτρων οδήγησε στη δημιουργία ενός καταλόγου κριτηρίων, που χρησιμοποιήθηκαν από την επιστημονική ομάδα στη διαδικασία ανάπτυξης και αναμόρφωσης του εκπαιδευτικού υλικού του προγράμματος. Τα κριτήρια αυτά χρησιμοποιήθηκαν στη συνέχεια για την αντιπαραβολική ανάλυση ενός αριθμού δραστηριοτήτων στην αρχική και στην αναμορφωμένη τους εκδοχή, με σκοπό την εξέταση του αναμορφωμένου πλέον εκπαιδευτικού υλικού εν όψει της προβλεπόμενης γενικευμένης εφαρμογής του προγράμματος.

Η παρούσα εργασία εκθέτει το επιστημονικό σκεπτικό, τη δομή και τη φιλοσοφία που διέπουν τη συγγραφή του Magic Book, του πρώτου διδακτικού εγχειριδίου αγγλικής γλώσσας ειδικά σχεδιασμένου για τους Έλληνες μαθητές που φοιτούν στη Γ΄ Δημοτικού. Η παραγωγή αυτού του καινοτόμου εκπαιδευτικού υλικού είναι το αποτέλεσμα μιας μεγάλης προσπάθειας προκειμένου να συνδυαστεί η θεωρία, η ερευνητική εμπειρία και η διδακτική πρακτική. Η συγγραφική ομάδα εφάρμοσε τις βασικές αρχές του ΠΕΑΠ συνδυάζοντας τες με το Ενιαίο Πρόγραμμα Σπουδών των Ξένων Γλωσσών που εφαρμόζεται πιλοτικά ανά την Ελλάδα σε δημοτικά και γυμνάσια. Από μεθοδολογικής άποψης, το τελικό προϊόν ακολουθεί μια «εκλεκτική προσέγγιση» ενσωματώνοντας στοιχεία από διάφορες διδακτικές μεθόδους. Υιοθετεί ένα διδακτικό πλαίσιο μάθησης μέσω αφηγηματικού λόγου (storytelling) που δίνει προτεραιότητα στη σημασία και όχι μόνο στη μορφή της γλωσσικής εκφοράς, ενώ επιδιώκει η μάθηση να επιτυγχάνεται πολυαισθητηριακά, μέσω της εμπειρίας του παιδιού, καθώς βοηθιέται να ανακαλύπτει μόνο του τις λύσεις στα μαθησιακά «προβλήματα». Το εκπαιδευτικό υλικό έχει έναν σαφή και ισχυρό μαθητοκεντρικό παιδαγωγικό προσανατολισμό και στοχεύει στην καλλιέργεια ενός διαπολιτισμικού ήθους επικοινωνίας.

Το άρθρο αυτό επικεντρώνεται σε μία από τις βασικές δράσεις του έργου –στο πρόγραμμα επιμόρφωσης και επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών για την εφαρμογή του ΠΕΑΠ– και παρουσιάζει τις εγγενείς δυσκολίες, το επιστημονικό σκεπτικό και τα στάδια ανάπτυξης του προγράμματος επιμόρφωσης. Στο άρθρο παρουσιάζονται δεδομένα από την έρευνα για το προφίλ των εκπαιδευτικών ΠΕΑΠ, τα οποία μαζί με τις απρόβλεπτες συνθήκες του ευρύτερου εκπαιδευτικού πλαισίου οδήγησαν στην απόφαση να ανατραπεί το αρχικό σχέδιο για το πρόγραμμα επιμόρφωσης που εστίαζε στην υιοθέτηση του μοντέλου επιμόρφωσης μέσω αλληλουχίας, και να επιλεγεί ένα πολυμορφικό πρόγραμμα με πολλαπλές μορφές επιμόρφωσης που να ανταποκρίνεται πιο αποτελεσματικά στις διαφοροποιημένες ανάγκες των εκπαιδευτικών ΠΕΑΠ. Στην καρδιά του προγράμματος αυτού κυριαρχεί ένα ηλεκτρονικό πρόγραμμα εξ’ αποστάσεως επιμόρφωσης, του οποίου το επιστημονικό σκεπτικό και οι βασικές προδιαγραφές παρουσιάζονται αναλυτικά στο άρθρο.

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα έρευνας μέσω ειδικά σχεδιασμένου ερωτηματολογίου που στόχο είχε να διερευνήσει την αποτελεσματικότητα του προγράμματος επιμόρφωσης εκπαιδευτικών ΠΕΑΠ καθώς και την επίδραση που είχε αυτό το πρόγραμμα στις θεωρίες και πρακτικές που υιοθετούν οι εκπαιδευτικοί ΠΕΑΠ σχετικά με τη διδασκαλία της ξένης γλώσσας σε μικρούς μαθητές. Η ανάλυση των ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων αναδεικνύει τη θετική συμβολή και των δύο παραμέτρων επίδρασης που εξετάσθηκαν στην επαγγελματική βελτίωση των εκπαιδευτικών και στην αφοσίωσή τους στο ΠΕΑΠ. Τα δεδομένα επίσης καταδεικνύουν ότι οι εκπαιδευτικοί θεωρούν την επιμόρφωσή τους απαραίτητη και διαρκή διαδικασία και τείνουν να προσβλέπουν σε μορφές ενδοσχολικής επιμόρφωσης προκειμένου να βελτιώσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους. Με αφορμή τις ανάγκες που εξέφρασαν οι εκπαιδευτικοί, στο άρθρο παρουσιάζονται βελτιωτικές προτάσεις για την ανάπτυξη μιας περισσότερο ενδοσχολικής μορφής επιμόρφωσης που ενθαρρύνει, διευκολύνει και ενισχύει τη συνεργασία ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς και προκαλεί τον αναστοχασμό και την αναζήτηση τρόπων βελτίωσης της διδασκαλίας στο οικείο πλαίσιο.

Το παρόν άρθρο επιχειρεί να παρουσιάσει μια τεκμηριωμένη περιγραφή του καινοτόμου Ηλεκτρονικού Προγράμματος Επιμόρφωσης, το οποίο αναπτύχθηκε από την Ομάδα Έργου του ΠΕΑΠ, ώστε να ανταποκριθεί στις ποικίλες επιμορφωτικές ανάγκες του γεωγραφικά διάσπαρτου, ανομοιογενούς και ευμετάβλητου σώματος των εκπαιδευτικών του ΠΕΑΠ. Συγκεκριμένα, το άρθρο πραγματεύεται τους παράγοντες που συνέτειναν στην ανάπτυξη του Ηλεκτρονικού Προγράμματος Επιμόρφωσης, περιγράφει αναλυτικά τα στάδια σχεδιασμού και ανάπτυξής του καθώς και τις προδιαγραφές του και αναδεικνύει τα στοιχεία βιωσιμότητάς του.